Ağız kokusu neden olur ve Ağız kokusunu nasıl önlenir?
Bazen ağız bakımının yetersizliği bazen de çeşitli hastalıklar nedeniyle ortaya çıkabilen ağız kokusu sosyal yaşamı önemli ölçüde etkileyebiliyor. Çoğunlukla hasta tarafından fark edilmeyen ve kişinin kendisini rahatsız etmeyen sorun, yakın çevresindekileri rahatsız ediyor. Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Asım Şafak, ağız kokusu nedenleri ve tedavisi hakkında bilgi verdi.
Beslenme alışkanlıkları koku sorununu tetikliyor: Ağız kokusu genellikle beslenme alışkanlıklarına, ağız hijyeninin kötü olmasına veya birtakım hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Örneğin; soğan, sarımsak, turp veya bazı diğer kokulu baharatlar, tütün ya da aşırı alkol kullanımı gibi alışkanlıklar ağız kokusunun beslenme kültürüne bağlı nedenleri olarak sıralanabilir. Ayrıca herhangi bir hastalık olmasa da açlık nedeniyle ya da ağız ve dişlerin veya ağız içi protezlerin temizliğinin yeterince yapılmaması sonucunda da besin artıklarına bağlı olarak görülebilir.
Bademcik iltihapları ağız kokusu nedeni: Ağız kokusunun yaklaşık yüzde 90’ı ağızla ilişkili olarak görülür. Ağza bağlı nedenler arasında; diş çürükleri, diş eti iltihapları, ağız mukozasındaki diğer hastalıklar, bademcik iltihapları, öpücük hastalığı, bademcik veya yutak bölgesindeki apseler, kuşpalazı, tüylü dil, paslı dil, ağız boşluğundaki kanserler sayılabilir.
Uzun konuşmalar ile ağız kuruluğu kokuyu oluşturur: Ağızda tükürük salgısının eksikliği veya yetersizliği direk ağız hijyenini bozarak ağız kokusuna neden olur. Bu nedenle uzun süreli konuşma alışkanlığı, stres, tükürük bezi taşları veya iltihapları, şeker hastalığı, otoimmün tükürük bezi hastalıkları, ağız kuruluğu oluşturan ilaçlar, vitamin eksiklikleri, damak yarığı, dilin büyük olması veya alt çenenin küçük olması gibi yapısal bozukluklar da ağız kuruluğu sonucunda ağız kokusunu oluşturmaktadır.
Burun kemiğinizde eğrilik var ise: Her türlü burun tıkanıklığı ağız yoluyla solunuma yol açacağından, ağız kuruluğuna neden olarak ağız kokusunu oluşturur. Buna göre burun kemiği eğrilikleri, burun kemiğindeki delikler, burun eti büyümeleri, burun etlerinin erimesi ve aşırı küçülmesi, burun alerjileri, burun iltihapları, sinüzitler, burundaki yabancı cisimler veya burun taşları, geniz eti büyümeleri, burun kanaması, burun ve geniz kanserleri ağız kokusu oluşturan nedenlerdir.
Pek çok hastalık koku oluşumunda etkili olabilir: Gırtlak ve alt solunum yolu hastalığı olarak çeşitli larenjitler, bronşitler, diğer akciğer iltihapları, bronşiektazi, gırtlak ve akciğer kanserleri ağız kokusu oluşturur. Mide ve bağırsak sistemine bağlı hastalıklardan yemek borusundaki kistler, kesecikler, mide kanamaları, gastrit ve ülserler, reflü hastalıkları, mide fıtıkları, yemek borusu ve mide kanserleri, bağırsakların paraziter hastalıkları, dizanteri, gıda zehirlenmeleri, karaciğer hastalıkları, akut karaciğer yetmezliklerinde ağız kokusu görülebilir. Bu nedenle sorunun altta yatan nedeninin iyi araştırılması gerekir.
Ağır tedaviler sonrasında oluşabilir: Ağız kokusu; lösemi, polistemia vera, aplastik anemi gibi kan hastalıkları, kronik böbrek yetmezliği, şeker hastalığı, otoimmün hastalıklar, eozinofilik purpura, romatizmal hastalıklar, vücudun diğer bölgelerindeki bazı kanserlerde bile nefes yoluyla atılan kötü kokulu gazlar sonucunda oluşabilmektedir.
Özel ölçüm teknikleri kullanılıyor: Ağız kokusundan şikayet eden kişilerin yaklaşık dörtte birinde gerçekte bir ağız kokusu yoktur ve kişi kendisinde ağız kokusu olduğundan şüphelenebilir, çekinir. Bu duruma halitofobi denir ve sıklıkla antisosyal insanlarda görülür. Ağız kokusunun giderilebilmesi için buna yol açan sebebin bulunması ve öncelikli olarak ortadan kaldırılması gerekir. Detaylı şekilde kulak burun boğaz, diş, göğüs hastalıkları ve gastroenterolojik muayenelerin yapılması önemlidir. Ağız kokusu için organoleptik yöntem, gaz kromotografisi, halimeter ve Cyranose 320 gibi ölçüm teknikleri kullanılır.
Tedavi ağız kokusunun nedenine göre belirleniyor: Ağız konusunun nedenleri belirlendiği takdirde tedavisini planlamak kolaydır. Ancak bazen bir neden bulunamayabilir. Böyle durumlarda ağız hijyenine daha fazla ağırlık vermek, dil sırtını yumuşak tüylü fırçalarla temizlemek, koku giderici gargaralar ve spreylere başvurmak faydalı olacaktır. Bunların yanı sıra ağız kokusuyla mücadele için; maydanoz ve nane, karanfil, guami meyvesinin kabukları, sakız ağacından elde edilen reçine ile üretilen çiklet ve bazı ilaçlar da kullanılabilir.
Ağız kokusunu önlemek için 7 öneri;
* El sırtını yalama testiyle ağız kokunuz olup olmadığını basitçe kontrol edebilirsiniz.
* Burun tıkanıklığı, burun kanaması, geniz akıntısı, boğaz ağrısı, yutma güçlüğü, ses kısıklığı gibi durumlarda bir uzmana başvurun.
* Ağız ve diş bakımına özen gösterin, belli aralıklarla kontrollerinizi yaptırmayı ihmal etmeyin.
* Tütün kullanımı, aşırı alkol kullanımı, kokulu besinlerin ve baharatların ağız kokusuna neden olabileceğini unutmayın.
* Dengeli beslenmeye, taze sebze ve meyve tüketimine ve bol sıvı alınımına özen gösterin.
* Antiseptik gargaralar kullanın.
* Dil sırtını fırçalayarak temizleme ve dişlerin düzenli olarak fırçalanmasına devam eden ağız kokusu durumlarında bir uzmana başvurun.
